فن کویل چیست؟ بررسی فنی انواع فن کویل ها و اجزاء آن

فن کویل یکی از دستگاه های سیستم تهویه مطبوع است.در این مقاله قصد داریم تا با معرفی انواع فن کویل ها و همچنین اجزای سازنده آن شما رو بیشتر آشنا کنیم.

فن کویل در واقع یک سیستم توزیع هوای بسیار ساده و پر کاربردی است که در کنار دستگاه هایی مثل چیلر ، بویلر یا همان دیگ آب گرم و پمپ های سیرکولاتور میتواند یکی از سیستم های تهویه مطبوع را شکل دهد.

در ادامه به صورت کامل به شرح انواع و اجزای آن می پردازیم:

فن کویل چیست و چگونه کار میکند؟

دستگاه فن کویل با توجه به ساختار مکانیکی که دارد از اجزایی محدود تشکیل شده است که البته همانطور که از نام آن مشخص است، از دو قسمت اصلی به فن و کویل تشکیل شده است.

منظور از کویل یا مبدل حرارتی می تواند گرم و یا سرد باشد که البته می تواند در برخی از مدل های آن هر دو مبدل گرمایی و سرمایی نیز قرار گیرد.

این دستگاه امروزه تقریبا یکی از اصلی ترین سیستم های تهویه مطوع به دلیل کاربرد و ساختار نسبتا ساده آن در ساختمان های مسکونی تجاری و صنعتی به شمار می آید.این دستگاه کارآمد مکانیکی برخی اوقات  با استفاده از سیستم های داکتینگ که شامل کانال ها و مجرا است برای انتقال گرما و سرما تولید شده از آن استفاده میکند.

معرفی انواع فن کویل

به طور کلی میتوان آن را به 5 دسته تقسیم بندی نمود:

• فن کویل زمینی
• فن کویل سقفی (سقفی روکار – سقفی توکار)
  
• فن کویل کانالی
• فن کویل دیواری
• فن کویل کاستی (یک طرفه – چهار طرفه)
  

فن کویل زمینی

نوع دیگری از آن، همانطور که از نامش پیداست فن کویل زمینی است که به دیوار نصب می شود ، این مدل از فن کویل در بازار به نام دیگری هم شناخته شده است،(فن کویل زمینی دکوراتیو) که مناسب برای نصب در تمامی مکان ها از جمله آپارتمان ها و مکان های مسکونی و همچنین اداری و  … قابل استفاده می باشد.

فن کویل زمینی از لحاظ توزیع هوا به دو صورت می باشد یعنی به صورت : بالازن و روبرو زن

از معایب آن میتوان به اشغال نمودن فضا در محیط ساختمان اشاره کرد و از مزایای آن نسبت به سایر مدل ها میتوان به تعمیر فن کویل اشاره کرد چرا که در ارتفاع نصب نشده است.

فن کویل سقفی

فن کویل های سقفی روکار نیز در جاهایی مثل دانشگاه ها، ادارات یا به طور کل در فضا های کوچک مورد استفاده قرار میگیرند.چرا که در این مناطق میزان فضای اشغالی دارای اهمیت خیلی زیادی است از طرفی چون حجم هوا محدود است نیاز به دستگاه هایی با ظرفیت بالا برای ایجاد سرمایش و گرمایش نیست که البته کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.

فن کویل سقفی توکار به دلیل اینکه در سقف نصب می شود و به لحاظ ظاهری فقط دریچه ی آن مشخص است که البته در ظاهر زیبای مکان ها هیچگونه مشکلی ایجاد نمیکند از طرفی نیز دارای کمترین میزان صدای تولید شده است.اگر بخواهیم از مکان هایی که از فن کویل سقفی توکار استفاده میکنند نام ببریم میتوانیم به هتل ها و مکان های اقامتی و … اشاره نماییم.

فن کویل کانالی

فن کویل کانالی که معمولا به آن داکتد فن کویل نیز گفته می شوداز نظر ظاهری تقریبا مشابه فن کویل سقفی توکاراست.این دستگاه در ظرفیت های مختلفی بین 800 تا 2000CFM ساخته می شود.

کاربرد فن کویل کانالی به دلیل ظرفیت و نوع توزیع هوایی که دارد میتواند در مراکز صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار گیرد.

ویژگی فن کویل کانالی آذرنسیم

• کابینت خارجی از ورق فولادی به ضخامت 1.25 میلی متر طراحی و ساخته می شود.در این مدل از طریق باز نمودن درب زیر کار نصب و نگهداری و سرویس دستگاه به سهولت انجام می شود.
• کابینت خارجی در خط تولید پس از عملیات فسفاته و شستشوی چند مرحله ای با رنگ کوره ای با دوام پوشانیده شده است.
• به منظور جلوگیری از انتشار صدا و ارتعاش، قسمت جلوی داکتد فن کویل عایق بندی شده است که این امر باعث کارکرد آرام و بی سر و صدای دستگاه در محیط می گردد.
• تشت آب تقطیر، کویل، داکتد فنکویل های آذرنسیم از ورق گالوانیزه ساخته شده و با پوشش رنگ اپوکسی در مقابل زنگ زدگی و عایق رطوبتی مقاوم شده است.
• کویل دستگاه از بهترین و با دوام ترین مواد تهیه شده است تا قطرات آب تقطیر شده به راحتی از سطح آن ریزش کند.

فن کویل دیواری

فن کویل دیواری که در ظرفیت های پایین تر هستند و کمتر مورد استفاده قرار میگیرند، فن کویل دیواری از لحاظ ظاهری نیز بسیار شبیه کولر گازی یا اسپیلت است.

فن کویل کاستی

به طور کلی این مدل از انواع فن کویل ها خود به دو مدل تقسیم بندی می شود : الف – فن کویل کاستی یک طرفه ب – فن کویل کاستی چهار طرفه.

این نوع از فن کویل ها معمولا به دلیل اینکه در سقف های کاذب و در ارتفاعات کم و زیاد نصب می شوند دارای محبوبیت خاصی هستند.در فن کویل کاستی یک طرفه به دلیل پرتاب باد در یک طرف در سمت مورد نظر در هر اتاق نصب می شود ولی در مدل چهار طرفه به دلیل اینکه محدودیت از لحاظ پرتاب باد ندارد به راحتی نصب شده و طرفداران زیادی نیز دارد.

اجزای فن کویل

اجزای فن کویل به شرح ذیل می باشد که پس از معرفی اجمالی آنها به شرح هر کدام خواهیم پرداخت.

• کویل
• فیلتر هوا
• شیرهواگیری
• الکتروموتور
• کلید سلکتوری
• سینی درین
• بلوور

کویل

کویل ها در انواع کندانسوری، انبساط مستقیم، کویل آبگرم و آبسرد ، با انواع لوله های مسی و پره های آلو مینیومی و مسی و کویل بخار با لوله های مس و یا مانیسمان در رده های 80و40 با فین اسپیرال آلو مینیومی یا کربن استیل یا کربن استنلس استیل طراحی و تولید می گردد که به آن کویل صنعتی نیز می گویند.

کویل ها دارای لوله ورود آب گرم و آب سرد هستند که طبیعتا لوله آبگرم در زمستان جهت اتصال به دیگ آب گرم یا بویلر هست و لوله آب سرد نیز در تابستان برای اتصال به چیلر و لوله دیگری برای برگشت آب به موتور خانه می باشد.

کویل ها احتمال گرفتگی و رسوب دارند اما مسئله ی مهم تر اینجاست که فن کویل های آذرنسیم طوری طراحی شده اند که در صورت بروز مشکل به راحتی قابل باز کردن و رفع مشکل هستند.

فیلتر هوا

فیلتر هوا در دو مدل پلاستیکی و فلزی هستند که البته قابلیت شستشو و تعویض را دارند، همانطور هم که از نام آن پیداست وظیفه ی آن جلوگیری از ورود گردوغبار به داخل فن کویل است.

شیرهواگیری

شیرهواگیری به دو صورت دستی و اتوماتیک بر روی لوله کویل قرار دارد که کار هواگیری را انجام می دهد

الکتروموتور

الکتروموتور که وظیفه ی آن به گردش درآوردن بلوورفن می باشد در مدل های تک شفت، دو شفت و شفت کوتاه می باشد. الکتروموتور دارای سه دور می باشد که به وسیله ی کلید مخصوص به آنها دستور انجام کار داده می شود.

کلید سلکتوری

کلید سلکتوری فن کویل دارای چهار حالت خاموش/روشن،دورکم،دور متوسط و زیاد می باشد.فن کویل ها به دو صورت قابل روشن شند هستند یکی با استفاده کلید سلکتوری و دیگری با استفاده از ترموستات

سینی درین

آبی که در اثر تقطیر رطوبت هوا در فصل تابستان بر روی کویل بوجود می آید درون ظرفی به نام سینی درین ریخته می شود که از طریق لوله ای که در آن تعبیه شده است تخلیه انجام می شود.

بلوور

بلوور فن در واقع وظیفه ی گردش هوا را بر عهده دارد البته این بدان معنی نیست که خودش به تنهایی این کار را انجام میدهد، همانطور که در تصویر نیز قابل مشاهده است الکتروموتور باعث به حرکت در آوردن بلوور می شود که البته خود بلوور ها از دو جنس آلومینیومی و پلاستیک که از جنس ABS ساخته میشوند تشکیل شده است که بسته به کاربرد میتوانند چپ گرد و یا راست گرد باشند.

کاربرد انواع فن کویل

کاربرد انواع فن کویل در سیستم حرارت مرکزی یک ساختمان می باشد که در تابستان با استفاده از چیلر(چیلر تراکمی و یا چیلر جذبی ) و در زمستان با استفاده از بویلر و یا دیگ آبگرم و از طریق پمپ ها به طرف دستگاه های توزیع هوا که همان فن کویل ها هستند ارسال می شود و از طریق انتقال حرارت با فن، هوا از روی کویل عبور داده و باعث تغییر دمای هوا میگردد.

کاربرد فن کویل چهار لوله ای

از آنجا که فن کویل ها برای فصول مختلف قابل استفاده هستند یعنی در فصل تابستان هوای خنک و در فصل زمستان هوای گرم را برای ما ایجاد میکنند، طراحی آنها مطابق با تصویر به شکلی هست که همزمان و البته بطور جداگانه دارای لوله های سرمایشی و گرمایشی هستند که آب گرم و آبسرد در کویل های آنها به طور جداگانه در حال گردش است.

نکات نصب و انتخاب فن کویل

• به منظور نصب فن کویل سقفی توکار که محل نصب آن در سقف کاذب می باشد باید طوری باشد که بتوان کانال های مورد نیاز را به آن دستگاه وصل کرد پس باید محلی را انتخاب میکنیم ارتفاع و محیط آن را طوری در نظر بگیریم که در زمان نصب کانال و لوله ها هیچگونه مشکلی ایجاد نشود.
• به منظور نصب فن کویل دیواری که نسبتا نصب آن آسان می باشد ابتدا پنل پشتی یا همان صفحه فلزی آن را با استفاده از پیچ و رولپلاک به دیوار محکم کرده و دستگاه را روی آن قرار داده،البته دستگاه به دلیل ظرفیت محدودی که دارد وزن زیادی ندارد.
• برای نصب فن کویل کاستی یکطرفه و چهار طرفه که در قسمت های قبلی نیز شرح داده شد، چون این دستگاه ها دارای ابعاد مختلفی هستند معمولا با در نظر گرفتن حدود 350 میلیمتر ارتفاع دستگاه و در سقف کاذب می توان از این دستگاه استفاده کرد که البته در این حالت دیگر نیازی به دریچه ی دهش و بازدید نیست.
• در ساختمان های مسکونی می توان از فن کویل مدل سقفی توکار در جلوی ورودی هر اتاق استفاده نمود تا در هزینه های اجرایی صرفه جویی کرد، اگر نیز از فن کویل برای اتاق ها استفاده کردید باید صدای آن کمتر از 33 دسیبل باشد.

تعمیرات و نگهداری انواع فن کویل

به طور کلی و درتمامی فصول می بایست مرتب قسمت های مختلف فن کویل را بازدید دوره ای کرد، به عنوان مثال سینی درین که در بالا توضیح داده شد، می بایست از اتصال سینی به لوله درین مطمئن شد تا از هرگونه نشتی جلوگیری شود.

میتوان بحث اسید شویی را برای فن کویل در نظر گرفت که البته باید توسط واحد خدمات پس از فروش هر شرکت و متخصصان انجام شود، از طرفی باید حتما فیلتر های فن کویل که آن را نیز در بالا توضیح دادیم بررسی کرد تا از ورود هرگونه آلودگی جلوگیری به عمل آورد.